Polonya’da Eğitim
Sevgili Okurlar;
Yeniden merhaba! Bir önceki “Polonya’yı Tanıyalım” isimli yazımda Polonya hakkında genel bilgi vermiştim. Bu yazımda ise bir ülkenin en değerli varlığı olan eğitime; yani Polonya’da eğitime verilen öneme ve eğitim koşullarına Polonya’da Eğitim adlı bu yazımda değineceğim.
Sizin de bildiğiniz gibi bir ülkenin kalkınabilmesi, ancak eğitimle mümkündür ve en önemli konuların başında gelmektedir. Eğitim, uzun vadede bir ülkeyi ileriye taşıyan ve refah seviyesine ulaştıran en değerli yatırım ve en etkili silahtır. Eğitim demek, bilim demektir; bilim demek, teknoloji demektir; teknoloji demek, üretim demektir. Üretim ise bir ülkenin global pazarda dışa bağımlılığını azalttığı için güç ve para demektir; yani o ülkenin refah seviyesini belirleyen en önemli kriterdir. Dünya’daki diğer ülkeleri gözlemleyecek olursanız; eğitimi güçlü olan ülkeler, global pazarda fazlasıyla söz sahibi ve ekonomisi de sağlamdır. Bu ülkeler, eğitimin önemini anlayarak yıllar öncesinden eğitime yatırım yaparak; Finlandiya, Polonya, Norveç gibi – bizim topraklarımızla kıyaslandığında toprakları tarım açısından çok fazla verimli olmayan – ülkeler, kalkınmayı eğitimde bulmuştur.
Eğitime verilen önemin ülkedeki okur – yazarlık oranı ile doğru orantılı olduğunu düşünüyorum. Polonya’da ülke geneline bakacak olursak, 15 yaş ve üzeri kişilerin okur – yazarlık oranı %99.8’dir. Bu oranı erkek ve kadın olarak ayıracak olursam; Polonya’da erkeklerin %99.8’i, kadınların ise %98.7 okur – yazardır. Polonya’da eğitim sistemi 6+3+3 şeklinde yapılanmıştır. 6 yaşına gelmiş bir çocuk, öğrenim hayatına başlar. 6 yıl boyunca İlkokul’da öğrenim görür. Çocuk, 13 yaşına geldiğinde bizdeki ortaokula karşılık gelen Gymnasium olarak isimlendirilen okula başlar. Bu okul, ortaokul ve lisenin birleşiminin ilk kısmı gibi düşünülebilir. Bu okuldan sonra öğrencinin eğitimine devam edebileceği okul seçenekleri olur. En çok tercih edileni 2 yıllık Liceum, yani Lise veya 3 yıllık Technikum, yani Teknik Lise’dir. Her iki okuldan da mezun olabilmek için bitirme sınavının geçilmesi gerekmektedir.
Polonya’da Eğitim
Gelelim, üniversite öğrenimine…
Çoğu Avrupa Ülkeleri’nde olduğu gibi Polonya’daki çoğu devlet üniversiteleri, köklü bir geçmişe sahip birer eğitim yuvaları olmakla birlikte kökenleri 18. YY’a kadar uzanmaktadır. Üniversite hayatı, Polonya’da ve diğer birçok Avrupa Ülkeleri’nde 3 yıl Lisans dönemi ve artı 2 yıl da yüksek lisans döneminden oluşur. Resmi dili Lehçe olmasına rağmen, İngilizce diliyle eğitim olanağı da sunulmaktadır. Polonya için konuşacak olursam; eğitimin kaliteli olmasının yanı sıra, Türkiye ve diğer ülkelere göre de ucuzdur.
Kabul Şartları
Türkiye’den Polonya’ya eğitim amacıyla gelmek isteyenlerin üniversite veya yüksek lisansa kabul olması için önce lise veya üniversite diploması ve not ortalamasının da geçer not ortalamasının üstünde olması gerekmektedir. Lisans eğitimi için başvurduğunuzda bir de online olarak Matematik ve Fizik sınavı yapılmaktadır. Bu sınavı geçerseniz, direkt olarak başvurduğunuz Lisans Programı’na başlayabiliyorsunuz; eğer geçemezseniz bir sene boyunca Lisans Programı öncesi Mühendislik Matematiği ve Fizik derslerini almak zorundasınız.
Buna ek olarak IELTS, TOEFL, FCE gibi İngilizce yeterliliğini belgeleyen sertifikaya ihtiyaç vardır. Eğer İngilizce sertifikanız yoksa, üniversitelerin hazırlık sınıflarında 1 yıl boyunca eğitim görebilirsiniz. Lehçe eğitim görmek istiyorsanız, bunu da Türkiye’de belgelemeniz gerekmektedir. İngilizce dilinde eğitim bile ucuz olmasına rağmen; Lehçe dilinde öğrenim almak isterseniz, İngilizce dilinde öğrenim parasının yarı fiyatını ödersiniz.
Bu saydığım kriterler, öğrenim gördüğüm Varşova Teknoloji Üniversitesi (Politechnika Warszawska) için geçerlidir. Her Üniversite’nin üç aşağı beş yukarı farklılık gösteren kriterleri mevcut. Şunu da belirtmek isterim ki; Türkiye’de tüm eğitim kurumları Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlıyken, Polonya’da sadece Yükseköğretim ile ilgilenen ayrı bir Bakanlık mevcuttur. Yani, burada hiçbir kimseden “Ben, daha çok cahil ve okumamış, tahsilsiz kesimin ferasetine güveniyorum bu ülkede.” Diyen Akademisyen veya Profesör göremezsiniz. Cahilliğin meşrulaştırıldığı bir ülke kesinlikle değildir.
Varşova Teknoloji Üniversitesi (WUT)
Üniversite’den söz açılmışken, Varşova Teknoloji Üniversitesi’ni de kısaca sizlere tanıtmak isterim. Varşova Teknoloji Üniversitesi, Polonya’daki ilk çok disiplinli Teknoloji Üniversitesi olarak 4 Ocak 1826 yılında kurulmuştur. Mühendislik ve uygulamalı bilimler alanlarında eğitim veren bir okuldur. 19 Fakülte, 36.000 öğrenci, 2.500 öğretim görevlisi, binlerce laboratuvarı ve her yıl 5.000 mezunu ile Polonya’nın ve hatta Doğu Avrupa’nın en büyük Teknoloji üniversitesi olma özelliği de taşımaktadır. Üniversite’nin dışarıdan ve içeriden görüntülediğim fotoğrafları aşağıdaki gibidir.
Polonya’da Eğitim – Polonya’da Bilgiye Verilen Değer
Polonya’dan çıkan Fizikçi – Kimyacı Madam Curie, Piyanist Frederic Chopin, Bilim İnsanı – Astronom Nicolaus Copernicus, Bilim İnsanı Günter Blobel, Bilim İnsanı Joseph Rotblat gibi tanınmış insanların yanı sıra; yapılan araştırmalara göre önümüzdeki 10 yıl içinde de Dünya’nın sayılı bilim insanı yine Polonya, Çek Cumhuriyeti, Finlandiya gibi ülkelerden çıkacağı tespit edilmiştir. Polonya, geçmişte yaşadığı krizlerde bile eğitime yatırım yaparak kalkınmayı başarmış ülkelerden birisi olarak; bilgiye ulaşmayı da halkından kısıtlamamıştır.
Varşova’da Ulusal Kütüphane’nin yanı sıra üniversitelerin de kütüphanesine erişim ücretsizdir. Herkes, bu kütüphanelere – üniversitelerin de kütüphanesi dahil olmak üzere – rahatlıkla girip buradaki kaynaklardan yararlanabilir. Çağımızın en büyük kütüphanesi olan İnternet’e de erişim kısıtlaması olmadığı gibi sanal ansiklopedi olan Wikipedia’ya da erişim kısıtı yoktur. Polonya’da bilgeye erişmenin kısıtlanması gibi bir durum yok iken, hatta bilgiye erişmek ve eğitim için destek görüyorsunuz.
Bunun yanı sıra; ülkenin birçok yerinde hem bilim, hem sanat, hem de tarihi müzeleri görmeniz mümkün. Okullar da özellikle müze ziyaretlerine çok önem vermektedir. Müzelere gittiğiniz zaman öğretmenleri ile birlikte birçok öğrenci grupları görürsünüz. Kendi tarihlerine bağlı bir toplum olan Polonya Halkı, geçmişlerinde neler yaşandığını okul haricinde müze ziyaretlerine öğrencilerini götürerek de interaktif bir şekilde öğretmektedirler. Tarih konusunda Polonya Halkı’nın geçmişine bu denli bağlı olması, geçmişlerindeki liderlere ayırt etmeden değer vermeleri; örnek almamız gereken davranışlardandır.
Kopernik Bilim Merkezi
Varşova’da benim dikkatimi en çok çeken müze, Kopernik Bilim Merkezi’dir. Bu Bilim Merkezi, derslerde anlatılan Fizik deneylerini uygulamalı olarak insanların deneyimlemesine olanak sağlamaktadır. Bu sebeple hangi yaşta olursanız olun, bu Bilim Merkezi, içinizdeki çocuğu canlandıran bir yer olma özelliğine sahiptir. Varşova’ya geldiğinizde Kopernik Bilim Merkezi’ni gezilecek yerler listenize eklemenizi tavsiye eder; bu yeri görmeden dönmeyin derim. Aşağıda, Kopernik Bilim Merkezi’nden bir kare yer almaktadır.
*
Ulu Önder Gazi Mustafa Atatürk, yıllar öncesinden eğitimin önemini vurgulayan vizyonu çok geniş ve biz Türk Milleti’ne nasip olan büyük bir şahıs… Ülkemizi kurarken, eğitime büyük önem vermiştir. Özellikle kız çocuklarının okumasına ayrı bir vurgu yapmıştır. Hep bahsetmiş olduğum “Beyaz Zambaklar Ülkesi’nde” adlı kitabı Türkçe’ye çevirtmiş ve tüm okullarda okutulmasını istemiştir.
Bizden toprak olarak daha küçük olan ve toprakları verimli olmayan ülkelerin eğitimle nasıl kalkındığını gördüğünüzde, hele ki; 21. Yy’da elimizi başımızın arasına alıp ciddi ciddi düşünmemiz gerektiği sonucuna varırsınız. Fakat; günümüzde maalesef Atatürk’ün eğitime verdiği önemi lekelemek ve yaptıklarını hiçe saymak adına “Bir gecede cahil bırakıldık!” diyerek silmeye çalışmaktadırlar. Türkiye Cumhuriyeti’nin bir vatandaşı ve Atatürk’ün ilkeleri ile yetişen birisi olarak; doğru bilginin izinden gitmek prensibimizdir. Bilgi, her zaman cehaletin en büyük düşmanı olmuştur ve eninde sonunda bilgi, üstün gelir. Bu yazımı Atatürk’ün sözleri ile noktalamak isterim. Bir sonraki yazımda, yeniden görüşmek dileğiyle; sevgiler…
“İlim ve fennin yaşadığımız her dakikadaki safhalarının gelişmesini kavramak ve izlemek şarttır.”
Saygılarımla,
Pınar Kaya
Kaynak1 : https://knoema.com/atlas/Poland/topics/Education/Literacy/Adult-literacy-rate
Kaynak 2 : http://www.polonyadayiz.com/polonya-hakkinda/
Kaynak 3 : http://www.unitedtowers.com/polonya-rehberi-egitim-sistemi.html
